Haberler

“HIV Artık Tedavi Edilebilir Kronik Bir Hastalığa Dönüştü”

HIV nedir? HIV’nin kesin tedavisi var mıdır?

İnsan bağışıklık yetmezlik virüsü (HIV), kontrol altına alınmadığında AIDS’e yol açan bir retrovirüstür. Yaygın olarak kan, sperm veya vajinal salgılar yolu ile insandan insana bulaşabiliyor. HIV ayrıca gerekli önlemler alınmadığında gebelik sırasında, doğumda ve emzirme sırasında anneden çocuğa geçebiliyor. HIV, bulaş gerçekleştikten yıllar sonra belirtileri çıkan bir viral enfeksiyon tablosuna yol açıyor. Böylece HIV ile enfekte olan kişi yıllarca hiçbir belirti yaşamadan hayatına devam edebiliyor. İlk belirtiler görülmeye başladığında ise, kişi şüphelense bile test yaptırmaktan kaçınabiliyor. Özellikle, düzenli tedavi ve kontrol ile sağlıklı bir yaşama kavuşabileceğini bilmeyen binlerce kişi, inkâr ve şüphe sürecini uzatarak test yaptırmaya gitmiyor. Tanı almayan bireyler HIV durumunun farkında olmadığı için, fark etmeden HIV’yi yaymaya devam ediyorlar. Bu esnada enfeksiyonun ilerlemesi ile birlikte, gündelik yaşamlarını sekteye uğratacak sağlık sorunları da artmaya başlıyor. HIV tedavi edilmediği takdirde AIDS evresine ilerliyor.

Ancak virüsü baskılayıcı etkin tedavilerin geliştirilmesi ve küresel çapta atılan etkili adımlar sayesinde kontrol altına alınan HIV, artık tedavi edilebilir kronik bir hastalığa dönüştü. Diğer bir deyişle, HIV ile yaşayan bireyler düzenli tedavi ile işlerine, okullarına, yaşamlarına devam edebiliyor ve hatta doğal yollarla çocuk sahibi olabiliyorlar. Vücuttaki virüs miktarını potansiyel olarak azaltan ve sağlıklı bir bağışıklık sistemine sahip olmaya yardımcı olan ilaç tedavileri bulunuyor. Tedavi sayesinde viral yükü baskılanmış kişilerin HIV’i bulaştırması da engelleniyor. HIV mevcut tedaviler ile vücuttan tamamen uzaklaştırılamıyor ancak çoğalması engellenerek bağışıklık sisteminin kendini yenilemesi sağlanıyor. Böylece HIV pozitif bireylerin kaliteli ve sağlıklı yaşam sürmelerine imkân sağlanıyor.

“Bireyler Damgalanma ve Ayrımcılık Korkusu ile Test Olmaktan Çekinebiliyor”

Ülkemizdeki HIV vakaları ve HIV farkındalığı hakkında bilgi verir misiniz?

Pek çok ülkede yıllık yeni HIV vaka sayısı son 10 yılda sabit kalmış ya da azalma trendine girmişken Türkiye yıllık yeni vaka sayısı artışında dünya çapında üst sıralarda yer alıyor. 1 Şubat 2022 itibari ile bildirimi yapılmış yeni HIV/AIDS vaka sayısı 2019 yılı için 4 bin 153 olurken; 1985-2021 yılları için toplamda 32 bin seviyesinin üzerine çıktı. HIV vakaları Türkiye’de son 10 yılda 8 kat artış gösterdi ve bu artışların başlıca sebepleri arasında HIV’e dair bilgi düzeyinin ve farkındalığın az olması yer alıyor. Vaka sayılarının artmasına rağmen pandemi döneminde tanı sayısında azalma yaşandığını söyleyebiliriz. Sağlık kuruluşları ve tanı/test merkezlerine başvurularda azalma gözlemleniyor çünkü bireyler damgalanma ve ayrımcılık korkusu ile test olmaktan çekinebiliyor. Bu noktada anonim test merkezlerinin sayısının ve kapasitelerinin artırılması gerektiğine inanıyorum. Bazı anonim test merkezleri pandemi döneminde düşük kapasite ile hizmet verirken, bazıları HIV testi faaliyetlerini tamamen durdurdu. HIV farkındalığı kadar bireylerin rahatça test yaptırabilmesi de önem taşıyor.

Gilead’ın Koşulsuz Destekleri ile “Tek Ses” Projesi

HIV tedavisi ve farkındalığı için Gilead olarak gerçekleştirdiğiniz çalışmalar nelerdir? 1 Aralık Dünya AIDS Günü’ne özel bir projeniz oldu mu?

Türkiye’de kalkınma planlarındaki stratejik hedefler arasında yer alan “ilaçta yerelleşmeye” katkı sağlamak amacı ile 60 milyon dolarlık yatırım yaparak, dünyada kullanılan ilaçlar arasında ilk 10’da yer alan patent korumalı HIV ilacımızı, 2022 yılında Türkiye’de üretmeye başladık.

Toplumda HIV ile ilgili doğru bilinen yanlışların farkındayız ve bu algıyı ne kadar hızlı değiştirebilirsek o kadar fazla hayata dokunacağımızı düşünüyoruz. Gilead olarak HIV alanında “Birlikte HIV’den Güçlüyüz” platformu altında çeşitli farkındalık faaliyetleri sürdürüyor, toplumda HIV farkındalığını artırmak, hastalık hakkındaki yanlış algıyı değiştirmek ve özellikle risk gruplarını teste yöneltmek için hasta dernekleri, üniversiteler, hekimler, sivil toplum kuruluşları, toplum önderleri ve medya gibi farklı paydaşlarla iş birlikleri yapıyoruz. Bu yıl “Birlikte HIV’den Daha da Güçlüyüz” diyerek HIV konusunda doğru bilgiyle aydınlanan, korkularından arınmış, yalnız ve çaresiz hissetmeyenlerin daha cesur ve güçlü adımlar atacağı gerçeğinden hareketle ülke çapında ses getirecek bir farkındalık projesi oluşturduk. Paydaşlarımızla güçlerimizi birleştirerek mümkün olan en fazla sayıda kişiye ulaşmayı hedeflediğimiz projemizin ismi “Tek Ses”. Gilead’ın koşulsuz destekleri ile hayata geçirilen bu proje kapsamında, bilgilendirici metnimizi hekimler, dernekler, sivil toplum kuruluşları, gazeteciler ve ünlü isimler seslendirdi. Bu sesleri yapay zekâ teknolojisi ile bir araya getirerek tek bir ses haline getirdik. “Tek Ses”imizi Birlikte HIV’den Güçlüyüz platformunun sosyal medya hesaplarında paylaşarak sesimizi herkese duyurduk. Sesimizin önümüzdeki dönemlerde daha çok kişiye ulaşacağına dair inancımız yüksek. HIV salgınını herkes için her yerde sona erdirme çabalarına katkıda bulunmaya devam edeceğiz.